Czy świadectwo energetyczne jest obowiązkowe?

Najważniejsze informacje:

• Świadectwo energetyczne jest obowiązkowe przy sprzedaży, wynajmie, oddaniu do użytku nowych budynków oraz po istotnych modernizacjach.
• Od 1 kwietnia 2024 roku obowiązek posiadania świadectwa został znacznie rozszerzony.
• Za brak świadectwa w wymaganych sytuacjach od 28 kwietnia 2023 r. grożą kary finansowe.
• Dokument może sporządzić wyłącznie osoba z odpowiednimi uprawnieniami.
• Budynki wykorzystywane wyłącznie na własny użytek, bez planów sprzedaży lub wynajmu, nie wymagają świadectwa.

Na skróty:

• Czym jest świadectwo energetyczne?
• Podstawy prawne obowiązku posiadania świadectwa
• Kiedy świadectwo energetyczne jest obowiązkowe?
• Kiedy nie trzeba mieć świadectwa energetycznego?
• Konsekwencje braku świadectwa
• Kto może sporządzić świadectwo energetyczne?
• Cele wprowadzenia obowiązku świadectw energetycznych
• Zmiany w przepisach od 2024 roku

Świadectwo energetyczne stało się ważnym dokumentem na rynku nieruchomości w Polsce. Wiele osób zastanawia się, czy posiadanie tego dokumentu jest obowiązkowe i w jakich sytuacjach. Przepisy w tym zakresie uległy zmianom, szczególnie w 2023 i 2024 roku. W tym artykule przedstawiamy kompleksowe informacje na temat obowiązku posiadania świadectwa energetycznego.

Czym jest świadectwo energetyczne?

Świadectwo charakterystyki energetycznej, powszechnie nazywane świadectwem energetycznym, to dokument określający roczne zapotrzebowanie budynku lub jego części na energię. Dokument ten uwzględnia energię potrzebną do:

• ogrzewania
• wentylacji
• przygotowania ciepłej wody użytkowej
• chłodzenia
• oświetlenia (w przypadku budynków niemieszkalnych)

Świadectwo energetyczne zawiera informacje o efektywności energetycznej budynku, co przekłada się na koszty jego użytkowania. Jest to swego rodzaju energetyczny dowód osobisty budynku, który informuje o jego klasie energetycznej i przewidywanych kosztach eksploatacji.

Podstawy prawne obowiązku posiadania świadectwa

Obowiązek posiadania świadectwa energetycznego nie jest nowym wymysłem polskiego ustawodawcy. Wymóg ten wynika z prawa europejskiego i został wprowadzony do polskiego systemu prawnego ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków.

Przepisy te wynikają z dążenia Unii Europejskiej do zwiększenia efektywności energetycznej budynków i zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Polska implementowała te wymagania zgodnie z dyrektywami unijnymi, dostosowując je do krajowych warunków.

Kiedy świadectwo energetyczne jest obowiązkowe?

Świadectwo energetyczne musi być sporządzone w następujących przypadkach:

1. Sprzedaż budynku lub mieszkania – właściciel ma obowiązek przedstawić świadectwo kupującemu. Nabywca powinien otrzymać oryginał lub kopię świadectwa przed zawarciem umowy przeniesienia własności.

2. Wynajem budynku lub mieszkania – właściciel musi przekazać świadectwo najemcy. Dokument powinien być udostępniony przed podpisaniem umowy najmu.

3. Nowo wybudowane budynki – każdy nowy budynek oddawany do użytkowania musi posiadać świadectwo energetyczne. Jest to jeden z dokumentów wymaganych przy odbiorze budynku.

4. Budynki po modernizacjach – jeśli budynek przeszedł istotne modernizacje, takie jak termomodernizacja czy instalacja pompy ciepła, wymagane jest uzyskanie nowego świadectwa energetycznego.

Warto podkreślić, że odpowiedzialność za posiadanie świadectwa spoczywa na właścicielu nieruchomości, a nie na pośredniku czy notariuszu.

Kiedy nie trzeba mieć świadectwa energetycznego?

Istnieją sytuacje, kiedy posiadanie świadectwa energetycznego nie jest konieczne:

• Budynek lub lokal wykorzystywany wyłącznie na własny użytek, bez planów sprzedaży czy wynajmu
• Budynki zabytkowe (w niektórych przypadkach)
• Budynki używane jako miejsca kultu i działalności religijnej
• Budynki gospodarcze i magazynowe nieprzeznaczone na pobyt ludzi
• Budynki wolnostojące o powierzchni użytkowej poniżej 50 m²

Ważne: zwolnienie z obowiązku dotyczy tylko określonych przypadków i nie oznacza, że świadectwo nigdy nie będzie potrzebne. Jeśli w przyszłości zdecydujesz się na sprzedaż lub wynajem nieruchomości, świadectwo stanie się obowiązkowe.

Konsekwencje braku świadectwa

Od 28 kwietnia 2023 roku wprowadzono kary za niedopełnienie obowiązku posiadania świadectwa energetycznego. Jest to znacząca zmiana, gdyż wcześniej brak egzekwowania tego wymogu powodował, że wielu właścicieli ignorowało ten obowiązek.

Obecnie za brak świadectwa w wymaganych sytuacjach grozi kara finansowa w wysokości do 5000 zł. Kary dotyczą zarówno właścicieli, jak i zarządców budynków, którzy nie dopełnili obowiązku.

Warto zauważyć, że organy kontrolne mogą przeprowadzać wyrywkowe kontrole, szczególnie w przypadku nowo zawieranych umów sprzedaży i najmu.

Kto może sporządzić świadectwo energetyczne?

Świadectwo energetyczne może być sporządzone wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. Są to specjaliści, którzy:

• Ukończyli studia wyższe na kierunkach związanych z budownictwem, energetyką lub pokrewnych
• Posiadają uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności
• Są wpisani do rejestru osób uprawnionych prowadzonego przez ministerstwo

Nie każdy inżynier czy architekt może sporządzić świadectwo energetyczne. Wybierając osobę do wykonania świadectwa, warto sprawdzić jej uprawnienia w centralnym rejestrze.

Cele wprowadzenia obowiązku świadectw energetycznych

Wprowadzenie obowiązku posiadania świadectw energetycznych ma kilka istotnych celów:

1. Promowanie budownictwa efektywnego energetycznie
2. Zwiększanie świadomości społecznej na temat kosztów eksploatacyjnych budynków
3. Dostarczanie kupującym i najemcom informacji o przewidywanym zużyciu energii
4. Motywowanie właścicieli do poprawy efektywności energetycznej budynków
5. Realizacja celów klimatycznych Unii Europejskiej

Dzięki świadectwom energetycznym, nabywcy i najemcy mogą świadomie wybierać nieruchomości o niższych kosztach eksploatacji, co w dłuższej perspektywie przekłada się na oszczędności finansowe i mniejszy wpływ na środowisko.

Zmiany w przepisach od 2024 roku

Od 1 kwietnia 2024 roku obowiązek posiadania świadectwa energetycznego został znacząco rozszerzony. Nowe przepisy dotyczą zarówno istniejących, jak i nowo powstających nieruchomości, które są przedmiotem sprzedaży lub wynajmu.

Najważniejsze zmiany obejmują:

• Zaostrzenie kontroli posiadania świadectw przy transakcjach na rynku nieruchomości
• Obowiązek dołączania informacji o klasie energetycznej budynku już na etapie ogłoszeń o sprzedaży lub wynajmie
• Wprowadzenie nowego wzoru świadectwa energetycznego, bardziej czytelnego dla odbiorców
• Wydłużenie ważności świadectwa z 10 do 15 lat dla budynków wybudowanych po 2009 roku

Te zmiany mają na celu pełniejszą implementację dyrektyw unijnych i zwiększenie transparentności rynku nieruchomości w zakresie efektywności energetycznej.

Świadectwo energetyczne stało się istotnym elementem obrotu nieruchomościami w Polsce. Obowiązek jego posiadania wynika zarówno z przepisów krajowych, jak i unijnych. Choć początkowo przepisy te nie były ściśle egzekwowane, obecnie sytuacja uległa zmianie, a za brak świadectwa w wymaganych przypadkach grożą konkretne kary finansowe.